ศาลเจ้าเกาะช้าง องค์ก๋ง 108 เจ้าแม่ทับทิม

30/5 ม. 2 บ้านด่านใหม่ ต. เกาะช้าง อ. เกาะช้าง จ. ตราด

พิกัด: 12°06'39.8"N 102°21'10.2"E

Google Map: 12.11106, 102.3528

"การ เก็บข้อมูลของ Thaimaptravel.com จุดประสงค์คือเก็บรวบรวมข้อมูลประวัติ ความน่าสนใจ และจุดเด่นของสถานที่ต่างๆ ในประเทศไทย เพื่อเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้งาน รวมถึงสามารถค้นหาสถานที่ต่างๆ ที่ต้องการได้ เพื่อนำไปเป็นแนวทางสำหรับการวางแผนการเดินทางและเตรียมเป็นข้อมูลก่อนการ เดินทางไปยังสถานที่นั้นๆ เพื่อเพิ่มความสนุกและความน่าสนใจมากยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตามการอ่านหรือดูจากภาพเพียงอย่างเดียว สู้การออกไปค้นหาด้วยตัวเองไม่ได้ เพราะข้อมูลที่เราได้หยิบยกมาให้ได้ชมเป็นเพียงส่วนหนึ่งของความน่าสนใจของ สถานที่เท่านั้นและการที่เราได้ออกไปยังสถานที่จริงๆ เราจะได้รับรู้ถึงบรรยากาศและประสบการณ์ที่ประทับใจกลับมาอีกด้วย เมืองไทยมีดีที่คุณยังไม่รู้..."

สถานที่แห่งนี้ควรใช้เวลาในการเยี่ยมชมประมาณ 30-60 นาที หรือมากกว่า

ลงข้อมูล 6/11/2015 ข้อมูลต่างๆ อาจมีการเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา

ประวัติ "ศาลเจ้าเกาะช้าง องค์ก๋ง 108 เจ้าแม่ทับทิม"

ศาลเจ้าเกาะช้าง องค์ก๋ง 108 เจ้าแม่ทับทิม หรือ ศาลเจ้าเกาะช้าง ก๋ง 108 จ้าวเอ็งสือถือได้ว่าเป็นศาลเจ้าแห่งแรกบนเกาะช้างที่มีอายุนับร้อยปี โดยประวัติคร่าวๆ ของศาลเจ้าแห่งนี้คือ เป็นศาลเจ้าที่สร้างขึ้นโดยคนจีนที่อพยพมาจากเกาะไหหลำเข้ามาค้าขายโดยเรือสำเภาที่เดินทางระหว่างประเทศจีน ไป จันทบุรี กรุงเทพฯ ตรงจุดนี้ถือว่าเป็นทางผ่าน ซึ่งสมัยก่อนภูมิอากาศเรียกได้ว่าสมบูรณ์กว่าสมัยนี้ จึงมักมีคลื่นลมแรงดังนั้นจุดด่านใหม่ตรงนี้จึงได้กลายเป็นที่หลบมรสุมของเรือสำเภาและยังเป็นจุดที่ตั้งของศุลกากรเพื่อเสียภาษีต่างๆ อีกด้วย

คนจีนไหหลำที่เข้ามาค้าขายและแวะพักยังสถานที่ด่านใหม่แห่งนี้เห็นว่าเป็นสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งในการเดินเรือค้าขาย และเหมาะแก่การตั้งศาลเพื่ออัญเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้ปกปักรักษาเรื่องของการเดินทางทางเรือตามหลักความเชื่อ ด้วยแรงศรัทธานี้ชาวจีนไหหลำจึงได้สร้างศาลก๋ง 108 109 แห่งนี้ขึ้น โดยก๋ง 108-109 เป็นเทพเจ้าประจำท้องถิ่นที่ชาวไหหลำนับถือกันเป็นอย่างมาก ที่กำเนิดตำนานที่เวียดนาม และได้รับการนับถือจากชาวประมง และชาวไทยฝั่งอ่าวไทยเป็นจำนวนมาก

ดูข้อมูลก๋ง108-109

ศาลเจ้าก๋ง108-109 แห่งนี้หันหน้าไปยังทะเล ด้านทิศตะวันออก มีสะพานที่ยื่นออกไปยังทะเลคล้ายๆกับที่จอดเรือแต่ในอนาคตจะทำเป็นศาลที่ประดิษฐานองค์เจ้าแม่ทับทิม (ตอนนี้องค์เจ้าแม่ทับทิมประดิษฐานรวมอยู่ภายในศาล) ตัวอาคารเป็นตึกทรงสูงสี่เหลี่ยมผืนผ้าเป็นสีแดงทั้งหลัง ซึ่งเป็นสีแห่งความมงคลของคนจีน บริเวณรอบๆ เป็นสวนพื้นที่สีเขียว ใกล้ๆกันก็เป็นโรงทานที่สร้างไว้เพื่อเป็นสาธารณประโยชน์และจัดใช้งานในพิธีสำคัญๆ ต่างๆ ภายใตตัวศาลก็เป็นที่ประดิษฐานก๋ง 108-109, เจ้าแม่ทับทิม, เจ้าแม่โต๊ะโมะ, ปึงเถ่ากง-ม่า เจ้าพ่อเจ้าแม่เกาะช้างและสิ่งศักดิ์สิทธิ์อีกหลายองค์ พร้อมกับมีสิ่งของโบราณที่อยู่กับศาลเจ้าตั้งแต่สมัยเมื่อนับร้อยปีก่อน

ศาลเจ้าก๋ง 108 เจ้าแม่ทับทิมด่านใหม่แห่งนี้ จากหลักฐานตามป้ายที่ติดอยู่ในศาลแห่งนี้ ซึ่งเป็นภาษาจีน ถูกสร้างขึ้นเมื่อสมัยฮ่องเต้องค์ที่ 12 เมื่อ ค.ศ. 1887 (อายุนับร้อยปี) และเป็นศาลเจ้าที่เก่าแก่ และ เป็นศาลเจ้าแห่งแรกบนเกาะช้าง

ขั้นตอนการสักการะ

ภายในศาลจะมีตู้บริจาค หลังจากนั้นก็ให้นำธูปจำนวน 35 ดอกเตรียมสักการะจุดต่างๆ ดังนี้

1. ทีกง (เทวดาฟ้าดิน) ที่ตรงด้านนอกของศาลเจ้า 3 ดอก

ทีกง เทวดาฟ้าดิน

2. กระถางรวม อยู่ภายในศาลเจ้า ซึ่งเราจะไหว้จุดรวมแล้วปักธูป 3 ดอกตรงกระถาง

จุดไหว้ที่ 2 กระถางรวมเทพ

จุดที่ 3 เกี้ยวเจ้าแม่ทับทิม ปักธูป 1 ดอก

เกี้ยวเจ้าแม่ทับทิม

4 องบ้าย เปรียบเป็นก๋ง108-109 ไหว้จุดนี้ธูป 3 ดอก

องค์บ้าย

5. เจ้าแม่ทับทิม อยู่ทางด้านขวา (หันหน้าเข้าศาลเจ้า) ไหว้และปักธูป 3 ดอก

เจ้าแม่ทับทิม

6. เจ้าแม่โต๊ะโม๊ะ ไหว้แล้วปักธูป 3 ดอก

7. บึงเถ่ากง-ม่า ไหว้แล้วปักธูป 3 ดอก

8. ไถ่ซิงเฮี๊ยะ ไหว้แล้วปักธูป 3 ดอก

9. เจ้าพ่อเกาะช้าง เจ้าแม่เกาะช้าง ไหว้แล้วปักธูป 3 ดอก

เจ้าพ่อ เจ้าแม่เกาะช้าง

10. องค์พระพุทธรูป และ องค์หลวงปู่ทวด ไหว้แล้วปักธูป 3 ดอก

พระพุทธรูป และ หลวงปู่ทวด

11. ไหว้เจ้าที่ (ตี่จู่เอี๊ยะ) ไหว้แล้วปักธูป 5 ดอก

ตี่จู่เอี๊ยะ

12. ด้านหน้าประตูทางเข้าไหว้แล้วปักธูปข้างละ 1 ดอก (รวม 2 ดอก)

13. ขั้นตอนสุดท้ายคือการตี กลองและระฆัง ก็เป็นอันเสร็จการบูชาเรียบร้อย

กลองและระฆัง

ประวัติหมู่ที่ 2 บ้านด่านใหม่ (ข้อมูลจากแผ่นป้ายหน้าศาล)

หมู่ที่ 2  บ้านด่านใหม่ ตั้งอยู่ทางชายฝั่งทะเลด้านทิศตะวันออกของเกาะช้างมีอาณาเขตติดต่อกับหมู่ 1 บ้านคลองนนทรีและหมู่ 3 บ้านคลองสน บ้านด่านใหม่เป็นชุมชนดั้งเดิมชุมชนแรกของเกาะช้าง เนื่องจากทะเลด้านนี้มีความลึกพอที่เรือใหญ่จะสามารถผ่านและแวะพักเพื่อเตรียมเสบียงได้

ปรากฏหลักฐานตั้งแต่สมัยพระเจ้าปราสาททอง แห่งกรุงศรีอยุธยาจนถึงสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อฝรั่งเศสขยายอาณานิคมมาแถบนี้ การค้าขายโดยเรือสำเภาของชาวจีนกับอาณาจักรสยามแถบนี้ก็ลดน้อยลงไป ในสมัยนั้นเกาะช้างมีเรือสำเภาจีนเข้ามาติดต่อค้าขายแลกเปลี่ยนสินค้าและมีคนจีนเข้ามาตั้งหลักฐานทำมาหากินอยู่บนเกาะช้างเป็นจำนวนมากทางราชการจึงได้ตั้งด่านศุลกากรสถาน (CUSTOM HOUSE) ขึ้นที่บ้านด่านใหม่ ตำบลเกาะช้า เพื่อเก็บภาษีจากเรือสำเภาจีนที่บริเวณชายฝั่งริมท่าเรือบ้านด่านใหม่ยังมีร่องรอยหลักฐานการตั้งด่านศุลกากรเพื่อจัดเก็บภาษีจากพ่อค้าเรือสำเภาจีน มีนายตรวจด่านศุลกากรที่ทางการสมัยนั้นแต่งตั้ง เดินทางมาจากท่าแฉลบ จังหวัดจันทบุรี (จากการสอบถามชาวบ้านนั้น ทราบว่าชื่อ ขุนศรี หรือ หลวงศรี)

ใน พ.ศ. 2440 ได้จัดตั้งอำเภอขึ้น ใช้ชื่อว่าอำเภอเกาะช้าง ตั้งอยู่ที่บ้านด่านตำบลเกาะช้าง พื้นที่ของอำเภอเกาะช้างในสมัยนั้น รวมถึงตำบลแหลมงอบ (อำเภอแหลมงอบในปัจจุบัน) เกาะกูด(กิ่งอำเภอเกาะกูดในปัจจุบัน) และเกาะต่างๆรวม 52 เกาะ สาเหตุที่ตั้งบ้านด่านเพราะเป็นแหล่งรวมของการค้าขาย

เรือสำเภาจีนจะนำสินค้าจากเมืองจีนมาลงขายส่วนหนึ่งและแล่นต่อไปกรุงเทพฯ ขากลับจะแวะพักที่บ้านด่านอีกครั้ง

จากคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่เล่าว่าเรือสำเภาจีนจากเมืองจีนมาจอดจะมีผู้คนจากแหลมงอบนั่งเรือใบหรือเรือแจวมาซื้อสินค้าจากเมืองจีน เวลาเรือสำเภาจีนเดินทางมาจากกรุงเทพฯ คนจากฝั่งแหลมงอบจะนำสินค้าทางการเกษตรให้เรือสำเภาจีนนำกลับไปขายเมืองจีน ผู้เฒ่าผู้แก่สมัยตั้งอำเภอเกาะช้างใหม่ๆ ยังมีโรงฝิ่นอยู่ 2-3 โรง เพราะคนจีนสมัยนั้นนิยมสูบฝิ่นและทางราชการยังไม่ห้ามสูบฝิ่นในสมัยนั้นกลุ่มชาติพันธุ์ของชาวบ้าน ประกอบด้วยชาวไทยแท้ ที่อพยพถิ่นฐานมาทำการประมงและตั้งบ้านเรือนในแถบนี้ ชาวไทยเชื้อสายจีน ตระกูลแซ่ตั้ง แซ่ตั้น แซ่เตียว แซ่ภู่ แซ่ลี้ และชาวญวณอพยพอีกบางส่วนซึ่งต่อมาชาวญวณเกือบทั้งหมดได้ย้ายถิ่นฐานจากบ้านด่านใหม่ ไปตั้งหลักแหล่งบริเวณอ่าวสลักเพชร บ้านสลักเพชร ซึ่งมีชุมชนชาวญวณอพยพอาศัยอยู่ก่อนเป็นจำนวนหนึ่ง

ที่มาของชื่อหมู่บ้านด่านใหม่ เนื่องจากบริเวณดังกล่าวมีการตั้งด่านศุลกากรเพื่อเรียกเก็บภาษีชาวจีนและพ่อค้าเรือสำเภาจีนในสมัยนั้น โดยมีการตั้งด่านขึ้นมาใหม่ซึ่งย้ายมาจากบ้านด่านเก่า เพราะด่านศุลกากรเดิมตั้งอยู่ห่างจากท่าเทียบเรือไกลกว่าที่ตั้งด่านใหม่ และบริเวณที่ตั้งด่านศุลกากรแห่งใหม่นี้ มีชาวจีนมาปักหลักตั้งถิ่นฐาน บ้านเรือน ทำไร่ ทำสวนอยู่บริเวณที่ราบริมฝั่งทะเลบริเวณนี้เป็นจำนวนมาก จึงสะดวกแก่การเก็บภาษี ชาวบ้านในชุมชนนั้นจึงเรียกชื่อบ้านตามด่ามศุลกากรที่ตั้งขึ้นใหม่ว่า "บ้านด่านใหม่"